روش تدریس علوم اجتماعی

مشاوره خانواده

مشاوره خانواده,مشاوره ازدواج,مشاوره آنلاین

« اصطلاح تدریس ،اگر چه در متون علوم تربیتی مفهومی آشنا به نظر می رسد ،اکثر معلمان مجریان برنامـه های درسی با معنی و ماهیت درست آن آشنایی دارند . برداشتهای مختلف معلمان از مفهوم تدریس می تواند در نگرش آنان نسبت به دانش آموزان شیوه ی کار کردن با آنها تأثیرمثبت یا بد بر جای گذارد . برداشت چند گانه از مفهوم تدریس می تواند دلایل مختلف ی داشته باشد ؛از مهمترین آنها ضعف دانش پایه و اختلاف در ترجمه برداشت نادرست معلمان از دیدگاه های مختلف تربیتی است. بعضی وقتها آشفتگی و اغتشاش در درک مفهوم ها تربیتی به میزانی است که بسياري از کارشناسان ، معلمان دانشجویان این رشته مفاهیم ی چون پرورش آموزش ،تدریس حرفه آموزی را یکی تصور می کنند وبه جای به کار می برند . این مفهوم ها چنانچه چه احتمال دارد در گاهي جهات وجوه مشترک در هم تنیده داشته باشند کلا ً مفهوم ها مستقلی هستند و معنای ویِژگزینشه خود را دارند .

پرورش یا تربیت «جریانی است منظم و مستمر که هدف آن هدایت افزایش جسمانی ، شناختی ، اخلاقی و اجتماعی یا به طور کلی افزایش تمام جانبه شخصیت دانش آموزان در جهت کسب درک معارف بشری و هنجارهای مورد پذیرش جامعه و نیز کمک به شکوفا شدن استعداد آنان است » (سیف ،۱۳۷۹ ، ۲۸ ) . بر طبـق چنین تعریفی پرورش یک نظام است نظامی که کارکرد مهم اش شکوفا کردن استعداد و تربیت شهروندانی است که هنجارهای مورد پذیرش جامعه راکسب کنند متعهد به ارزشهای آن باشند . حتی بسياري از مالک نظران تربیتی کارکردی فراتر از کارکرد ذکر شده برای پرورش قائلند و معتقد هستند که القای ارزشها و سنتها و اخلاقیات پذیرفته شده جامعه به افراد یکی از قدیمی ترین نظر پرورشی است ، به جای چنین کارکردی ،نظام تربیتی بایستی بیشتر شدن مهارتهای شناختی از قبیل اندیشه انتقادی نقد ارزشها و مهارتهای گروهی را در کانون کارکرده ای خود قرار دهد تا زمینه ی مردم سالاری در جامعه فراهم شود . (میلر ،۱۹۸۳) گروهی دیگر هم بر این باورند که نظام تربیتی بایستی علت تغییر تحول اجتماعی باشد . (فریره ، ۱۹۷۲ )

ارزیابی مفاهیم کارکرده ای ذکر شده نشان می دهد که به هیچ وجه نمی توان مفهوم «پرورش » را با مفهوم ها ی چون روش ،تدریس یا حرفه آموزی یکی دانست .پرورش مفومی کلی است که می تواندبقیه مفاهیم را در درون جای دهد .

مفهوم روش برخلاف پرورش یک نظام نیست ، بلکه آموزش کار ی است هدفدار واز پیش طراحی شده ،که هدفش فراهم کردن فرصتها و موقعیت هایی است امر یادگیری را در درون یک نظام پرورشی تسهیل نماید و سرعت بخشد .پس روش وسیله ای است جهت پرورش ، نه خود پرورش .آموزش یک کار معین و دقیق طراحی شده است ؛پس هدفهای آن دقیق تر و معین تر زودرستر از هدفهای پرورشی است .آموزش شاید با معلم ویا بدون حضـور معلم از طریق فیلـم ،رادیو ،تلویزیون وبقیه رسانه ها صورت گیرد .

مفهوم تدریس به آن بخش از کار های روش ی که با حضـور معلم در کلاس درس اتفاق می افتد اطلاق می شود . تدریس بخشی از روش است همچون آموزش یک سلسله کار های منظم ، هدفدار واز پیش تعیین شده را در بر می گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از طرف معلم است . به آن بخش از کار های روش ی که به وسیله ی رسانه ها بدون حضور تعلت معلم با دانش آموزان صورت می گیرد به هیچ وجه تدریس گفته نمی شود. پس روش معنایی عامتر از تدریس دارد . به جمله دیگر می توان گفت هر تدریسی آموزش است ،ولی هر روش ی احتمال دارد تدریس نباشد .

چهار ویژگی ویِژگزینشه در تعریف تدریس وجود دارد که عبارتند از :

الف ) وجود تعلت بین معلم دانش آموزان

ب) فعلیت بر اساس اهداف معین واز پیش تعیین شده

ج ) طراحی منظم با توجه به موقعیت امکانات

د) ایجاد فرصت و تسهیل یادگیری . » ( شعبانی ،ص ۹ ۱۳۸۲)

تعریف تدریس :

« تدریس جمله است از تعلت یا رفتار متقابل معلم شاگرد بر طبـق طراحی منظم هدفدار معلم ،برای ایجاد تغییر در رفتار شاگرد . تدریس مفهوم ها مختلف مانند نگرشها ، گرایشها ،باورها عادتها روش های رفتار وبه طور کلی انواع تغییراتی راکه می خواهیم در شاگردان ایجاد کنیم، دربر می گیرد .» (میرزا محمدی ،ص ۱۷ ، ۱۳۸۳)

نحوه های نوین تدریس

روش کنفـــــرانس ( گــــرد آیی )

«اینروش باروش سخنرانی فرق دارد زیرا درآموزش سخنرانی، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. در حالیکه در اینآموزش اطلاعات بوسیله دانش آموزان جمع آوری و ارائه می گردد. اینآموزش می تواند معین نماید که دانش آموزان تا چه اندازه می دانند. اینآموزش یک موقعیت فعال برای یادگیری به وجود می آورد. نقش معلم در کنفرانس صرفاً هدایت و اداره کردن جلسه پیشگیری از مباحثاتی است که منجر به انحراف از موضوع کنفرانس و روال منطقی آن شود. اینروش جهت کلیه دروس وسن مختلف فرد ددارد.

روش شاگــــرد ـ استــــادی

قدمت اینآموزش به زمانی که آدم مسئولیت آ موزش دهی آدم های دیگر را چه از طریق غیررسمی و چه از طریق رسمی به عهده گرفت ،می رسد .و قدمت آن به صدر اسلام برمی گردد مسجد نخستین موسسه ای بود که چنین سیسـتم ی را برای تعلیم تربیت مسلمانها به کار برده است. از روشهای تعلیمی که درروش شاگرد ـ استادی حائز ارزش است ,آموزش حلقه یا مجلس است, که پیامبر عظیم الشان اسلام از اینروش به مردم آن وقت روش می داد. تمام افراد در کودکی رفیق دارند نقشی غیر از نقش واقعی خود گیم کنند ,آموزش شاگرد ـ استادی به این نقش خیالی, جامه عمل می پوشاند. در اینروش به دانش آموزان مجوز داده می شود که نقش معلم را ایفا کنند. هدف مهم اینآموزش آن است که شاگرد , معلم گردد از این طریق تجارب تازه و ارزشمند ی به دست آورد .در اینروش ,در صورت فقدان معلمان متخصص, تعداد بسیار زیاد ی از دانش آموزان مهارت ویِژگزینشه را آموخته اند می توان از آنها مصرف کرد.

روش چند حســـی ( مختلط )

مصرف از اینآموزش مستلزم به کار گرفتن تمام حواس است جریان یادگیری از طریق تمام حواس صورت می گیرد . از طریق کار بست اینروش می توان , مطالب مهارتها را درک کرد , رابطه تاثیر گذار تری برقرار کرد , مهارتها مطالب را از موقعیت به موقعیت دیگر تعمیم داد. در یادگیریشیوه چند حسی به طور کلی از تمام حواس استفاده می شود, به بیان دیگر ,یادگیری بصری که ۷۵ % از مجموع یاد گیری ما از طریق دیدن است , یادگیری سمعی که ۱۳ % از مجموع یادگیری ما از طریق شنیدن است , لمس کردن , که ۶% از مجموع یادگیری ما از طریق لمس کردن است , چشیدن که ۳% از مجموع یادگیری ما از طریق چشیدن است بوییدن که ۳% از مجموع یادگیری از طریق بوییدن است.

روش حل مسئلــــه

اینروش یکی از روشهای فعال تدریس است. اگر نظام آموزش ی بخواهد توانایی حل مسئله را به دانش آموزان یاددهد, (اما مسئله به مفهوم مساله و معضل نیست, به بیان دیگر مسئله موضوعی نیست که برای ما مساله ایجاد نماید , بلکه رسیدن به هدف در هر اقدامی, به نوعی حل مسئله است, (خورشیدی , غندالی , خوب , ۱۳۷۸) در اینآموزش راهنمای در بستر پژوهش انجام می شود و منجر به یادگیری اصیل و عمیق پایدار در دانش آموزان می شود. در اینشیوه ابتدا معلم می بایست مسئله را معین , پس به جمع آوری اطلاعات توسط دانش آموزان پرداخته شود, بعد از جمع آوری اطلاعات بر طبـق اطلاعات جمع آوری شده دانش آموزان فرضیه سازی در نهایت فرضیه ها را ازمون و نتیجه گیری شود. اگرآموزش حل مسئله درست انجام شود می تواند منجر به بارش یا طوفان فکری گردد. یعنی چنانچه معلمآموزش تدریس حل مسئله را به درستی انجام دهد, دانش آموزان می کوشند تا برای حل مسئله با استفاده از تمام افکار و اندیشه هایی که دارند, در کلاس راه حلی بیابندو آن را ارائه دهند. به بیان دیگر چنانچه معلم درراهنمای تدریس حل مسئله به درستی عمل نماید , منجر بهشیوه تدریس بارش مغزی هم می شود. به طور کلی اگر نظام آموزش و پروش بخواهد در جهت تقویت زمینه های بالقوه خلاقیت نقش مهمی ایفا نماید همانا بست روشهای تدریس حل مسئله و بارش فکری در کلاس درس توسط معلمان است.